به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور دوران کودکی همه ما دوران شیرین و سرشار از خاطراتی است که نقش مناسبت های ملی و سنتی و مذهبی در گوشه گوشه ذهن همه ما جا خوش کرده است.
این روزها هرکس را که می بینی چنان غرق مشغله زندگی است که گاه نزدیک است زیر بار مسئولیت کمر خم کند، خوب که نگاه می کنی افرادی را دور و برت می بینی که از کله صبح تا آخر شب کار می کنند تا فقط چرخ زندگیشان بچرخد.
این هم از لطف پیشرفت صنعت است دیگر، از لطف پیشرفت تکنولوژی، از لطف بودن این آدم های مجازی است، این آدم آهنی ها را می گویم که جای آدم های واقعی را گرفته اند در کارگاه ها و کارخانه ها حتی…
دیگر این روزها جایی نمانده برای مهمانی رفتن و سر زدن به اقوام، این چیزها دیگر کلیشه ای شده انگار!! جای همه دید و بازدیدها را سیم باریک تلفن گرفته، ایمیل و چت و امثال آن هم که دیگر جای خود دارد.
قدیم تر ها دلت که تنگ می شد سرت را روی پای مادرت می گذاشتی و درد دل می کردی؛ چقدر فاصله گرفته ایم از آن روزها…
یادش بخیر وقتی دلت می گرفت با دوستت گوشه ای از پارک می نشستی و حرف می زدی اما این روزها اینقدر سرمان شلوغ است و درگیر دغدغه های زندگی خودمان هستیم که حتی وقت سر خاراندن نداریم چه رسد به گوش دادن به درد دل دوست و آشنا و همسایه.
انگار مد شده که همه می گویند یک سر داریم و هزار سودا… می گویند مشکلات دیگران چه ارتباطی به ما دارد، می گویند ما اگر طبیب بودیم درد خود دوا می نمودیم!
و اینجاست که در بعد فاصله گرفتار می شوی … اینجاست که تلفن و اینترنت دردی را دوا نمی کند، اینجاست که احساس تنهایی امانت نمی دهد.
ما نسل آدم هایی هستیم که تا پاسی از شب را به دورهمی و شب نشینی می گذراندیم و کودکی مان را فارغ از بازی های موبایلی در کوچه های خاکی به لی لی و فوتبال و هفت سنگ سپری کردیم.
اما هرچه بزرگتر شدیم دنیایمان سردتر شد و دیگر خبری از سفره های بلند مهمانی و جمع های گرم خانوادگی و دید و بازدیدهای سرزده نبود و خانه پدر بزرگ و مادربزرگ هایمان در پیچ و خم گذر سالها خلوت شد.
در گیر و دار این تنهایی و حیرانی و بی خبری مناسبت های آیینی و دیرینه مان روزنه نوری است که گرمای امید را به وجود یخ زده از بی مهریمان تزریق می کند.
یلدا یکی از این مناسبت هاست که از دیر باز در فرهنگ ایرانیان نهادینه شده و مردم در آخرین شب آذر ماه آمدن زمستان را به نظاره می نشینند.
حالا همه منتظریم که سالی یکبارهم که شده دور هم جمع شویم و از خاطرات قدیم بگوییم و بخندیم و خوش باشیم.
منتظریم سالی یک بار هم که شده چشمان مسخ شده مان را از قاب گوشی موبایل ها و صفحات دروغین اینستاگرام بگیریم مبادا که تجملاتش سفره بی ریا و ساده مادربزرگ را در نظرمان کمرنگ جلوه دهد.
با همه این اوصاف وقتی پای صحبت پدربزرگ و مادربزرگهایمان می نشینیم می فهمیم که حال و هوای آن روزها بسیار متفاوت از یلدا های امروز بوده است.
یکی از تفاوت های آن نبودن همین گوشی هایی است که امروز به مهمان ناخوانده هر جمعی تبدیل شده اند و باعث شده اند که از حضور و لذت در جمع خانواده و عزیزانمان غافل شویم.
تفاوت دیگر آن برگزاری مراسم ساده و بی ریای یلدایی است که گرمای محبت را به روح و جان آدمی سرازیر می کرد اما امروز چیدن و تزئین سفره های مجلل یلدایی با نمادهایی که هیچ ربطی به فرهنگ ما ندارد و همه از غرب آمده اند باعث شده از هدف اصلی این آیین کهن غافل شده و به تجملات در برگزاری آن بپردازیم.
در این خصوص و برای اطلاع پیشینه یلدا به سراغ عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کنگاور رفتم و با او به گفتگو نشستم.
شب یلدا فرصتی برای تحکیم روابط خانوادگی
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کنگاور گفت : شب یلدا و آیینهای آن فرصتی است برای تحکیم روابط خانوادگی و ابراز محبت و علاقه اعضای خانواده و فامیل و بستگان به یکدیگر و در واقع میتوان گفت که فلسفه شب یلدا تحکیم بنیان خانواده است.
دکتر کیومرث چراغی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور نقش شب یلدا را در آداب و رسوم ایرانیان بسیار برجسته برشمرد و اظهار داشت : این شب در تقویت پیوندهای خانوادگی و ایجاد احساس همبستگی و مهرورزی نقش مهمی دارد.
وی افزود : در دنیای امروز که فشارهای زندگی روزمره و مشغلههای پرشمار کاری موجب کاهش زمانهای با هم بودن اعضا و افراد خانواده شده است اهمیت این آیین بیش از پیش نمایان است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد : دورهمی و همنشینی اعضای خانواده در این شب میتواند آثار و پیامدهای گوناگونی مانند تقویت روابط عاطفی بهبود وضعیت روحی و روانی، کاهش آسیبها و تنشهای جامعه صنعتی، رفع کدورتها و سوء تفاهمات و افزایش احساس رضایت از زندگی و حس امنیت و آرامش برای اعضای خانواده و بستگان را در پی داشته باشد.
این دکترای ادیان و عرفان تطبیقی اذعان داشت : بر اساس آموزههای اسلامی و قرآنی پیوند با خویشاوندان و نیکی به آنان به ویژه پدر و مادر از راههای مهم رشد و تعالی و تقرب به خداوند است لذا در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی صله رحم بسیار مورد تاکید قرار گرفته است.
چراغی با تاکید بر اینکه شب یلدا و صله رحم هر دو در اسلام پذیرفته و امضا شدهاند تصریح کرد : جشنها و مراسمهای فرهنگی در ایران نظیر مراسم شب یلدا نقش کلیدی در غنا و تقویت هویت ملی و فرهنگی ایران دارد.
وی در خصوص تأثیر یلدا بر تقویت هویت ملی و فرهنگی نیز گفت : هویت ملی احساس تعلق فرد به یک دولت یا یک ملت است که با پذیرش عقاید و ارزشهای مشترک از سوی افراد جامعه و به رسمیت شناختن آنها شکل میگیرد توجه به آیین شب یلدا هم به عنوان یکی از عناصر فرهنگی ایرانی که در اقصی نقاط این کشور با آداب و رسوم گوناگونی همراه است و از محتوای پرباری چون حس همدلی و محبت و مهرورزی و تعاون و نشاط و شادابی برخوردار است میتواند موجبات نشاط و شادابی فرهنگی و تقویت هویت ملی را فراهم آورد.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کنگاور با بیان اینکه توجه به این آیین و مراسمها میتواند به ترویج آداب و رسوم اصیل و زبان فارسی و هنرهای سنتی کمک کند اظهار داشت : همچنین پاسداشت این آیین ها باعث حفظ میراث فرهنگی ناملموس و تاریخی می شود و نسلهای جدید را با ارزشهای ملی آشنا می کند.
چراغی یادآور شد : آیین شب یلدا میتواند یکی از عوامل وحدت زای هویت ایرانی و حتی الگوی مناسبی برای ایجاد انسجام و تقویت هویت ملی باشد و در این مسئله تردیدی وجود ندارد که جامعه ایرانی امروز در مقایسه با چند دهه گذشته تغییرات و دگرگونیهای قابل توجهی در عرصههای اجتماعی و اقتصادی به خود دیده است و این تغییرات در نحوه و کیفیت برگزاری آیین و رسوم شب یلدا قابل مشاهده است.
نفوذ تکنولوژی تهدیدی برای آیین های سنتی
این استاد دانشگاه نفوذ تکنولوژی را تهدیدی برای برگزاری باشکوه مراسم یلدا عنوان کرد و ادامه داد: افزایش زندگی شهری و مهاجرت از روستاها به شهرها و حتی مهاجرتهای خارجی و نفوذ تکنولوژی باعث شه که نسل جدید به جای گردهمایی خانوادگی به گذراندن این شب در شبکههای اجتماعی تمایل پیدا کنند و همچنین فشارهای اقتصادی و مضیقههای معیشتی باعث شده که برخی خانواده نتوانند آنطور که باید و شاید به این آیین قدیمی توجه کنند.
وی افزود : این امور موجب کاهش میزان یا کیفیت جشنها شده است با این حال شب یلدا هنوز میتواند فرصت خوبی برای تقویت روابط خانوادگی و یادآوری ارزشهای فرهنگی باشد.
چراغی همچنین این شب را فرصتی برای دوری از تکنولوژی و اینترنت دانست و اذعان داشت : دورهمی شب یلدا میتواند به تقویت مهارت گفتگو کمک کند و به عنوان یک تمرین برای ایجاد ارتباط عمیقتر و حفظ و باز تعریف عناصر فرهنگی ما ایرانیان عمل کند.
آئین یلدا قربانی تشریفات ظاهری و لاکچری
دکترای ادیان و عرفان تطبیقی با اشاره به اینکه جایگاه و فلسفه و محتوای این آئین در گذشته با محتوای آن در حال حاضر تفاوت قابل توجهی دارد تصریح کرد : در گذشته نگاه ایرانیان به یلدا از عمق و معنای پرباری برخوردار بوده و حتی از بار معنایی دینی نیز برخوردار بوده که آن را نماد پیروزی نور و روشنایی بر تاریکی اهریمنی میدانستند اما متاسفانه امروزه آیین شب یلدا از عمق و معنای گذشته تهی است و تنها به یک تشریفات ظاهری و گاه لاکچری برای عدهای تبدیل شده است.
چراغی خاطرنشان کرد :حتی بیم آن میرود که در صورت بیتوجهی متولیان فرهنگی این آئین تحت تاثیر فرهنگها و آئینهای بیگانه چون هالووین و کریسمس قرار گیرد.
در ادامه به سراغ یک کارشناس ارشد ادبیات رفتم و نظر او را نیز در خصوص جایگاه آیین یلدا در ادبیات جویا شدم.
پیشینه یلدا به زمان داریوش اول برمی گردد
این کارشناس ارشد ادبیات گفت: جشن یلدا از زمان داریوش اول از سال ۵۰۲ قبل از میلاد در تقویم رسمی ایرانیان باستان ثبت شده و سال ۸۸ در فهرست میراث معنوی کشور قرار گرفته است.
بهرام شهاب پور در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور اظهار داشت : شب یلدا نمادی از امید و روشنایی و گذشتن از سیاهی و بهانهای برای گردهمایی است.
وی به ملزومات برگزاری این آئین باستانی نیز اشاره کرد و افزود: از جمله ملزومات این جشن حافظ خوانی و تفأل به دیوان حافظ است و آجیل و میوههای فصل و نیز هندوانه که تداعی گر گرمای تابستان است به عنوان میوه های خاص این جشن شناخته می شوند.
شهاب پور خاطرنشان کرد : علت جشن یلدا آغاز طولانی تر شدن روزهاست و اینکه حتی طولانیترین شبها هم به صبح میانجامد.
پیامک های تبریک جایگزینی برای دورهمی یلدا
شهاب پور اذعان داشت: امروزه با گسترش فضای مجازی و مشکلات شهرنشینی و معیشتی بسیاری از مردم از این آیین و آداب پرمعنای آن تنها به ارسال پیامک یا تصویری در شبکههای اجتماعی و تبریک آن به دیگران بسنده کردند که ضعف هویت فرهنگی ما ایرانیان را به دنبال خواهد داشت.
در ادامه برای پیگیری وضعیت بازار و نظارت بر قیمت ها به سراغ رئیس اتاق اصناف کنگاور رفتم و با او به گفتگو نشستم.
اجرای طرح ویژه نظارتی شب یلدا در کنگاور
رئیس اتاق اصناف شهرستان کنگاور گفت : اجرای طرح ویژه نظارتی شب یلدا با هدف جلوگیری از افزایش غیرمتعارف قیمتها در کنگاور اجرا می شود.
مجید حاتمی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور با بیان اینکه این طرح نظارتی در سطح بازار شهرستان اجرا می شود اظهار داشت : این طرح با هدف مقابله با قیمتهای نامتعارف و آرامش بازار، از تاریخ ۲۴ آذر لغایت ۳۰ آذر ماه در سطح صنوف پرتقاضا اجرا میشود.
وی افزود: با نزدیک شدن به شب یلدا و برگزاری آئینها و رسم و رسومات این شب، پایش و نظارت مستمر بازار باعث جلوگیری از افزایش کاذب قیمتها میشود و لذا طرح ویژه نظارتی شب یلدا با مشارکت بازرسان اتاق اصناف، اتحادیههای صنفی، تعزیرات حکومتی و سایر دستگاههای متولی برای برقراری آرامش در بازار و مقابله با هرگونه تخلفات صنفی جهت رفاه حال مردم اجرا میشود.
حاتمی با تاکید بر اینکه در کنار نظارت بر قیمت ها کیفیت کالاها نیز ارزیابی میشود اذعان داشت : نظارت بر کیفیت کالاها توسط سازمان حمایت از مصرف کنندگان مرکز بهداشت و اتحادیه کیفیت کالای مورد نظربررسی میشود.
رئیس اتاق اصناف کنگاور تأکید کرد :قیمت روی اجناس باید درج شود و عدم درج قیمت تخلف است و متخلفان به تعزیرات معرفی میشوند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور این رسوم عالی میتوانند تا حدودی آسیبهای فردگرایی را به حداقل برسانند و نیز مناسبتهای آئینی مانند شب یلدا میتواند چارهای باشد بر مسئله ارتباط اجتماعی ضعیفی که اکنون ایجاد شده یا در حال تشدید شدن است و عاملی باشد برای اتفاق و اتحاد هرچه بیشتر اجتماعی.
گزارش به قلم زینب رشتیانی خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی سلام کنگاور